ORGAN NAKLI NEDIR NASIL YAPILIYOR?
İnsanlar arasında başarılı allotransplantların görece uzun bir tarihi vardır ki;henüz operasyon sonrası hastanın hayatta kalabilmesi için gerekli olan teknikler ortaya henüz çıkmamış iken operasyon teknikleri mevcuttu. Transplant reddi ve reddi önlemenin yan etkileri, (genellikle enfeksiyon ve nefropati) eskiden ve halen en önemli anahtar problemi oluşturmaktadır.
Çok eski çağlardaki birkaç örnekten sonra görülen erken nakiller deri nakli ile başlar.İlk ciddi olgu burnun yeniden düzenlenmesi olan rinoplastinin hintli bir cerrah olan Sushruta tarafından milattan önce ikinci yüzyılda otogreft tekniği ile yaptığı cilt transplantasyonudur. Bu girişimlerin sonucunun başaraılı yahut da başarısız olduğu ise kayıtlı değildir.Yüzyıllar sonra italyan cerrah Gaspare Tagliacozzi başarılı cilt otogreftleri gerçekleştirdi.Ancak allogreftlerde başarısız oldu ve bu şekilde organ reddi mekanizması konusunda tartışmaları başlatmış oldu.
İlk başarılı allogreft nakli 1837 de bir ceylan üzerinde yapıldı; insandaki ilk başarılı kornea nakli ise Eduard Zirm tarafından Avusturyada 1905 yılında yapılmıştır. 1900lerin başında Fransız cerrah Alexis Carrel ve Charles Guthrienin arter ve ven nakli çalışmalarını geliştirmesi ile nakillerin cerrahi teknikleri daha da gelişmiş oldu. Onların bu yetenekli anastomosis operasyonları , yeni sütur teknikleri transplantasyon cerrahisinin gelişmesine büyük katkıda bulundu ve Carrel'a 1912 yılında Nobel Tıp veya Fizyoloji Ödülü kazandırdı. 1902 yılından itibaren Carrel köpekler üzerinde nakil deneyleri yaptı. Böbrek, kalpve dalak nakillerinde cerrahi başarı sağlamış olsa da onyıllarca aşılmaz bir engel olarak kalan organ reddi konusunda ilk çaresiz kalanlardan biriydi.
Cilt nakli konusunda en büyük adımlar I. Dünya Savaşı sırasında Harold Gillies'in Aldershot'da yapmış olduğu çalışmalarla atıldı.
Başarılı organ nakilleri'nin geçmişi [değiştir]
1905: Eduard Zirm tarafından ilk başarılı kornea nakli [5]
1954: Joseph Murray tarafından ilk başarılı böbrek nakli (Boston)
1966: Richard Lillehei ve William Kelly tarafından ilk başarılı pankreas nakli (Minnesota)
1967: Thomas Starzl tarafından ilk başarılı karaciğer nakli (Pittsburgh)
1967: Christiaan Barnard tarafından ilk başarılı kalp nakli (Cape Town, Güney Afrika)
1970: Robert White tarafından ilk başarılı maymun kafası nakli (Cleveland, ABD.)
1981: Bruce Reitz tarafından ilk başarılı kalp/akciğer nakli (Stanford)
1983: Joel Cooper tarafından ilk başarılı akciğer lobu nakli (Toronto)
1986: Joel Cooper tarafından ilk başarılı çift akciğer nakli (Toronto)
1987: Joel Cooper tarafından ilk başarılı tüm akciğer nakli (St. Louis)
1995: Lloyd Ratner ve Louis Kavoussi tarafından ilk başarılı laparoskopik canlı donör nefrektomisi (Baltimore)
1998: David Sutherland tarafından ilk başarılı canlı donör kısmi pankreas nakli (Minnesota)
1998: İlk Başarılı el nakli (Fransa)
2005: İlk Başarılı kısmi yüz nakli (Fransa)
2006: İlk Başarılı [penis nakli](Çin) [6]
Organ nakli çeşitleri?
Organ transplantasyonu yani organ nakli organ donörü tarafından verilen sağlam organ parçası ya da tamamının alıcının hasarlı veya çalışmayan organı yerine koymak amacıyla bir vücuttan diğerine nakledilmesidir. Organ donörü yaşayan kişi veya kadavra olabilir.
Otogreft Bir dokunun aynı kişinin bir bölgesinden alınıp başka bir bölgesine nakledilmesidir . Bazen bu fazlalık olan doku,rejenere olabilen doku ya da bir başka bölgede daha çok gerekli olan doku ile yapılabilir. (örneğin: deri greftleri, by pass için toplardamar çıkarılması)
Bazen de bu dokuyu alıp kişiyi veya dokuyu tedavi ettikten sonra geri yerine konulması şeklinde olabilir. (örneğin: kök hücre otogrefti ve kan alıp ameliyat için saklamak).
Allogreft Allogreft genetik olarak aynı kimliğe sahip olmayan aynı türe ait iki canlı arasında yapılan doku veya organ nakilleridir. Çoğu insan dokusu ve organ nakilleri allogrefttir.
İzogreft Allogreftlerin bir alt grubu olup genetik olarak aynı kimliğe sahip verici ve alıcı arasında yapılan organ ve doku nakilleridir. ( ikizler arasında). İzogreftler diğer nakil şekillerinden farklıdır çünkü allogreftlerle anatomik olarak aynı olsalarda alıcının immün cevabı açısından otogreftlere daha yakın özelliktedir.
Senogreft Organ ya da dokunun, bir türden başka bir türe nakledilmesidir. Örnek olarak; gayet başarılı bir nakil olan, domuzdan insana kalp kapakçığı nakli; babun maymunundan insana kalp nakli (başarısız oldu) verilebilir.
Bölerek Transplantasyonlar Bazen kadavradan alınan bir organ (özellikle karaciğer) iki alıcıya paylaştırılır;bu da genellikle bir yetişkin ve bir çocuktur. Tüm organın nakledilmesine göre alıcılar için daha az faydalı olduğu için bu şekil pek tercih edilmez.
Domino Transplantasyonlar Bu operasyon her iki akciğerin de değişmesi gereken (genellikle sistik fibroz durumunda ) hallerde uygulanır ve akciğerler ile kalbin blok halinde değiştirilmesinin teknik olarak daha kolay olduğu için tercih edilir. Bu arada alıcının kendi kalbi genellikle sağlam olduğu için bu da başka bir alıcıya takılır.
Toraks Bölgesi Organları Kalp (Sadece kadavradan)Akciğer (Kadavra ve canlı donörden)Blok halde Kalp/Akciğer (Sadece kadavradan)
Karın bölgesi Transplantasyonları
Karaciğer (Kadavra ve canlı donörden)Böbrek (Kadavra ve canlı donörden)Pankreas (Kadavra ve nadiren canlı donörden)İnce bağırsak (Kadavra ve canlı donörden)Böbrek-Pankreas (Kadavra, canlı-Donör, ve kombine kadavra/canlı (örneğin canlı donörden böbrek,kadavradan pankreas ))Kombine Karaciğer-Böbrek (Genellikle sadece kadavradan)Kombine Karaciğer-İnce Bağırsak (sadece kadavradan)
Diğer Organlar
El (Yanlızca kadavradan)[1]Kornea Deri grefti Yüz transplantasyonunu da içerecek şekilde (Hemen hemen herzaman otogreft)Penis
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
YORUMLARINIZ EDİTÖR ONAYINDAN SONRA YAYINLANACAKTIR.